دواعی «الحذف»، فوائده، شروطه وأقسامه فی النحو والبلاغة

نویسندگان

شمسی واقف زاده

چکیده

الإیجاز علی ضربین: قصر وحذف. ولکلا الضربین منزلة عالیة من اللغة وأثر فی العربیة عظیم. أمّا الحذف یکون بالاستغناء عن شی‏ء من اللفظ إما جملة أو أقلّ‏ منها أو أکثر من جملة، ویکون ترک هذا المحذوف وطرحه أحمد من ذکره. یرتبط الحذف ارتباطًا وثیقًا بمعنی القول ودلالته وقدرته علی التأثیر. یشترک الحذف بین النحو والبلاغة وقد اهتمّ بها النحاة والبلاغیون من جوانب عدیدة منها: الفوائد والأسالیب والأدلة والشروط والأقسام. فنستنتج عن طریق معالجة الآراء المختلفه: - من دواعی الحذف الاختصار وتسهیل الحفظ وتقریب الفهم وضیق المقام وإخفاء الأمر علی غیر السامع والضجر والسآمة وتحصیل المعنی الکثیر باللفظ الیسیر. - یستحسن الحذف فی الاستعطاف وشکوی الحال والاعتذار والتعزیة. - لا یوجد فی النحو غالباً باباً مستقلاً للحذف مع استعمالاته الکثیرة کالمبتدأ والخبر وحذف المفعول والفاعل وغیرهم. - البلاغیون ینظرون إلی علّة الحذف والنکتة فیه ویدخلون فیه بالتفصیل ویدلون به جمال القرآن وآیاته. - یختلف الحذف عن الإضمار والاقتصار والاختصار اختلافاً. هذا ما یُذکر مَزیَّةً عامَّةً للحذف، ویبقی وراء کلِّ تعبیر سرٌّ خاصٌّ به قائم علی اختلاف المقامات والأحوال والأغراض.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دلالیة حذف النون فی المضارع المجزوم فی کان مستندة إلی الآیات القرآنیة

یعتبر الحذف، بما فیه حذف النون فی المضارع المجزوم فی کان، من الموضوعات الهامة فی علم النحو؛ حیث یری النحاة أن حذف النون فی المضارع المجزوم یحدث بسبب التخفیف أو کثرة الاستعمال. نری فی بعض الآیات لقرآن الکریم ـ و هو نموذج عال فی الفصاحة والبلاغة ـ أن نون المضارع المجزوم فی کان بعض الأحیان محذوفة وبعض الأحیان غیر محذوفة، فنحکم بأن هناک نکتة بلاغیة فی هذا الحذف ترتبط بمقتضی الحال، ویحدث الحذف علی أ...

متن کامل

الأصل المصطلح وشبههء فی النحو العربی

مقالهء حاضر پژوهشی تحلیلی درگونه ای از اصطلاحات نحو عربی موسوم به "اصل " و"شبهه " می باشد. این اصطلاحات که بیشتر به صورت مستقل مورد استفاده قرار می گیرند از تفاوتها ووجوه مشترک فراوانی برخوردارند. نویسنده بر آن است با بررسی موارد کاربرد ومعانی لغوی اصطلاحات مذکور، علل وجایگاه استفاده آن را بیان نماید. از برجسته ترین این اصطلاحات می توان به "جمله وشبه جمله "، "ظرف وشبه ظرف " و"مضاف وشبه مضاف " ...

متن کامل

ارجوزة بهمنیار فی الجمل تکملة لالفیة ابن مالک فی النحو

محمد جواد بهمنیار ارجوزه ای را در باره انواع جمله های عربی به عنوان " تکمله ای بر الفیه ابن مالک اندلسی " سروده است . این مقال با مقدمه ای درباره نقش دانشمندان و نویسندگان ایرانی تبار در زمینه ی تحقیق و تالیف علوم عربی در گذشته و حال آغاز می شود ، سپس خلاصه ای درباره زندگی علمی ابن مالک اندرسی ناظم الفیه ، و محمد جواد بهمنیار ناظم تکمله انواع الجمل را ارائه می کند . و سر انجام ابیات منظومه بهمن...

متن کامل

شرح ألفیه الربیعی فی النحو

تُعدُ ألفیه ابن مالک من أهمِ المنظومات فی علم النحو ، ووُضِعَ علیها عدّه شروح من أهمِّها شرح ابن عقیل، وشرح الشاطبی، وشرح ابن الناظم الذی أعتمَدَ علیه العلّامه الربیعی فی نظم ألفیتِهِ، والربیعی من العلماء المُعاصرین فی إیران ولهُ عده منظومات فی المنطق، والعقائد، والبلاغه بالإضافه إلی ألفیتِهِ فی علم النحو والتی قمتُ بشرحها بعنوان رساله مُقدّمه فی مرحله الماجستیر، وتتمیّز هذه الألفیه عن باقی المنظومات بتعدُّد الأوزان ا...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
اللغة العربیة و آدابها

ناشر: پردیس قم دانشگاه تهران

ISSN 1735-9767

دوره 10

شماره 4 2015

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023